Wyżyna Krakowsko-Częstochowska jest unikalnym regionem w Polsce zarówno pod względem przyrodniczym, krajobrazowym, jak i historycznym. Cechuje go bogata fauna oraz niezwykle zróżnicowana flora — spotykamy tu liczne rośliny górskie, kserotermiczne, relikty, endemity, a wiele gatunków występuje na granicy swego zasięgu. Cieślin leży w części powiatu olkuskiego w której znajdują się przestrzenie nieskażonej przyrody. Tutejsze ziemie charakteryzują się pięknym krajobrazem, pofałdowanym terenem, dużym zalesieniem z obfitym występowaniem zwierzyny łownej. Ponad 40% obszaru Cieślina i okolic pokryte jest lasami. Przeważają lasy iglaste występujące głównie na piaskach. Są to głównie bory sosnowe, w mniejszym stopniu mamy tu do czynienia ze świerkami i modrzewiami, zaś najrzadziej spotyka się jodły. Ponadto typowe dla tego obszaru są wielogatunkowe lasy liściaste i mieszane bogate w buki, lipy, graby, brzozy, olchy i dęby. Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej występuje około 1500 gatunków roślin naczyniowych, w tym około 85 gatunków roślin górskich schodzących na niż. Ten fakt stawia ten rejon – obok Tatr i Pienin – w rzędzie najbardziej florystycznie wartościowych obszarów Polski. Spotykamy tu takie rośliny jak przytulia krakowska, warzucha polska, dzwonek syberyjski, dziewanna austriacka, aster gawędka, goździk siny, wiśnia karłowata, kruszczyk drobnolistny, szałwia łąkowa, macierzanka wczesna lub stepowa, kłokoczka południowa, irga czarna, fiołek bagienny, storczyki i inne. Z gatunków roślin górskich na uwagę zasługują rojnik górski, skalnica gronkowa i kozłek trójlistny. Ponadto wymienić należy: żywiec gruczołowaty (karpacki) oraz dziewięciolistny (sudecki), parzydło leśne, przełącznik górski, tojad mołdawski i smukły, paproć języcznik zwyczajny oraz paprotnik kolczasty. Występują tutaj również relikty flory stepowej porastające głównie nasłonecznione zbocza dolin, z czego najistotniejszymi są ostnica Jana i ostnica włosowata. W runie leśnym spotkać możemy przylaszczkę pospolitą, zawilec gajowy i żółty, miodunkę ćma, złoć żółtą, groszek wiosenny, pierwiosnek lekarski, śnieżyczkę przebiśnieg, wawrzynka wilczełyko, konwalię majową, szczyr trwały, kopytnika pospolitego, pomocnika baldaszkowego oraz borówkę czarna (jagodę) i borówkę brusznicę. Jesienią w lasach (przy sprzyjającej pogodzie) spotkać można praktycznie wszystkie gatunki grzybów. Do charakterystycznych krzewów występujących na Jurze należą leszczyna, szakłak, tarnina, kruszyna, trzmielina, dzika róża, jeżyna i malina. Duże obszary głównie kamienistych nieużytków porasta z kolei jałowiec. Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej odnotowano 156 gatunków roślin ściśle chronionych i 18 gatunków chronionych częściowo.
Jeżyna ostrężyna (Rubus L.).
Na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej interesująco prezentuje się również fauna. Żyje tu około 70% kręgowców występujących w Polsce. W lasach można spotkać pospolite gatunki ssaków, m.in. sarnę, dzika, lisa, zająca. Trudniej jest spotkać kunę leśną, łasicę, gronostaja, jenota czy bobra. Bardzo charakterystycznymi ssakami występującymi na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej są nietoperze. Spotykamy ich tu aż 19 gatunków, tj. 90% gatunków nietoperzy występujących w Polsce. Do najbardziej znanych zaliczyć należy podkowiec mały czy nocek duży. Spośród kręgowców najbardziej licznie występują na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej ptaki – prawie 200 gatunków. Większość ptactwa gnieździ się w lasach. Z drapieżnych występuje tu myszołów, jastrząb gołębiarz, puszczyk i krogulec; ze śpiewających drozd, zięba, świstunka, strzyżyk i inne. Spotykamy tu również gatunki niezwykle rzadkie, takie jak: kruk czarny, orlik, trzmielojad, bocian czarny, skowronek borowy. Na obrzeżach lasów żyją kulczyki, cierniówki, pokrzewki, makolągwy, a wśród skał pustułka. Nad potokami żyje pluszcz, a na terenach otwartych pliszka górska i niezwykle rzadki zimorodek. Obszary piaszczyste zamieszkuje kulon, zaś przedstawicielem charakterystycznym dla północnej części wyżyny jest lelek kozodój. Wśród płazów ciekawymi gatunkami są grzebiuszka, zwana buczkiem ziemnym, zamieszkująca piaszczyste rejony wyżyny, wyjątkowo rzadka ropucha paskówka oraz kumak górski. Gady są reprezentowane przez padalca turkusowego, jaszczurkę, zaskrońca, żmiję i gniewosza. Niezwykle bogatą i zróżnicowaną ekologicznie grupę stanowią owady. Najpiękniejszymi z nich są motyle, a wśród nich paź królowej, szlaczkoń szafraniec, modraszki i kraśniki. Do najciekawszych chrząszczy należy zaliczyć chronionego jelonka rogacza, biegacza złocistego, a także niedużą rynnicę lapońską. Reliktem epoki lodowcowej jest wypławek kryniczny. Ze względu na wartości przyrodnicze, ale również dla zachowania wartości kulturowych, historyczne i archeologicznych, konieczne stało się objęcia ochroną tego zakątka naszego kraju, nazywanego Polską Szwajcarią. Realizowane jest to poprzez pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, użytki ekologiczne, rezerwaty przyrody i parki krajobrazowe. Najwyższą formą ochrony na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej jest Ojcowski Park Narodowy.