Ojkonimia Cieślina (ujęcie onomastyczne)

      Terminem ojkonimia określa się część toponimi, będącej działem onomastyki. Nauka ta zajmuje się nazwami wszelkich osad ludzkich: miast, wsi, przysiółków. Niekiedy przez ten termin rozumie się nazwy geograficzne w ogóle.

      Nazwa dzierżawcza Cieślin wywodzi się od nazwy osobowej Cieśla. Analiza znaczeniowo-słowotwórcza nazwy miejscowości opierająca się na założeniu o komunikatywnej funkcji nazwy, stara się dać nam odpowiedź na pytanie, jakie znaczenie posiadała ona w momencie swego powstania i za pomocą jakich środków słowotwórczych została ona ukształtowana. Przedstawia ona bezpośrednio znaczenie wyrazu tkwiącego w nazwie miejscowej. Nazwa Cieślin będąca nazwą dzierżawczą wskazuje nam jednoznacznie na przynależność wsi do osoby pochodzenia chrześcijańskiego, od której imienia, przezwiska lub nazwy godności została ona utworzona. W przypadku Cieślina mamy do czynienia z przezwiskiem. Nazwa miejscowości Cieślin urobiona została od nazwy osobowej formatem dzierżawczym -in. Z dostępnej literatury o przyrostku -in wiadomo, że jest zróżnicowany terytorialnie w swoich wariantach rodzajowych. W Małopolsce występuje mianowicie forma męska i żeńska -in/-ina, zaś w Wielkopolsce i na Mazowszu forma nijaka -ino zdecydowanie przeważa nad szczątkową -in, -ina. Pierwsze poświadczenia tego typu pojawiły się już w XIII wieku (większość w XIV i XV wieku), następnie stan ten ukształtował się ostatecznie w wieku XVI i od tego czasu trwa niezmiennie.

      Nazwa miejscowości Cieślin na przestrzeni wieków ulegała małej ewolucji. Kolejno w dokumentach archiwalnych spotykamy się z nazwami:

Czesslin – rok 1400 [Antiquissimi libri iudiciales terrae Cracoviensis”, 9709],

Czeslin – lata 1470-1480 [Długosz Joannis Senioris „Canonici Cracoviensis Liber Beneficiorum Dioecesis Cracoviensis”, tom II, str. 197],

Czieslin – rok 1564 [„Lustracja województwa krakowskiego 1564 T. II”, wyd. J. Małecki, Warszawa 1962-1964, str. 77],

Cieslin – rok 1629 [„Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629″, str. 20],

Cieszyn – rok 1644 [„Księgi ziemskie lelowskie″, TC 433, str. 766],

Cieślin – rok 1880 [„Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom 1” pod redakcja Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego, Warszawa 1880-1902, str. 693].

Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629 (fragment rękopisu odnoszący się do wsi Cieślin)

 „Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629″ (fragment rękopisu odnoszący się do wsi Cieślin).

      W okresie średniowiecza oraz w latach późniejszych używane były również inne formy nazwy miejscowości. Przykładowo w rejestrach (regestrach) poborowych spotykamy następujące formy nazwy Cieślin: Czeslin (lata : 1490, 1491, 1512, 1515), Czyeslin (1492, 1493, 1497, 1516, 1517, 1518, 1519), Czyeslyn (1494), Czieslyn (1496, 1498, 1563), Czyeslijn (1499, 1500, 1520),  Czijeszlijn (1500), Czeslijn (1502, 1503, 1505, 1506), Czeszlim (1503, 1514), Czeslyn (1504, 1506, 1507, 1511, 1513), Czeszlijn (1505, 1512), Czeszlyn (1508, 1509, 1514), Ceslin  (1511, 1515), Ceslyn (1513), Ceslijn (1514), Czieslin (1516, 1576, 1577, 1580, 1583), Czijeslin (1563), Czyrslyn (1564-1565), Cziessijn (1565), Czieszlin (1578), Czieklin (1588), Czijeszin (1589), Czijesslin (1589), Czieslyn (1609), Czieszlin (1612) i Cieslin (1662-1676).

       W księdze ziemskiej krakowskiej TCN 84 z 1808 roku (aktualnie zespół „C.K. Kancelaria Ziemska Krakowska”) pod datą 19.10.1808 roku znajduje się oblata „Liber retaxationum”, czyli księgi dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z 1529 roku, w której Cieślin pojawia się jako Kuślin. Nie mając oryginalnego dokumentu z 1529 roku, trudno jest ocenić, czy tak było faktycznie zapisane, czy też popełniono błąd przy jego oblacie.

     Z innym niewyjaśnionym dotychczas zapisem spotykamy się w „Księdze poborowej województwa krakowskiego z roku 1581″. Przy farze w Chechle leżącej w powiecie proszowskim, a należącej wówczas do dekanatu nowogórskiego odnajdujemy wszystkie wsie, które należały do tej parafii (Golczowice, Kwaśniów, Ryczów, Rodaki, Chechło, Błędów, Grabowa i Krzywopłoty). Brakuje wsi Cieślin, ale za to pojawia się nazwa Chełm. Czy taka była nazwa wsi Cieślin w tym czasie, czy też był to tylko błąd piszącego – trudno ocenić. Prawidłowo wskazany jest Piotr Krassowski jako dziedzic wsi, zaś nazwa ta nie pojawia już w żadnych innych dokumentach z tego okresu. Stąd też uważam, że jest to błąd polegający na wpisaniu nazwy wsi Chełm przynależnej do sąsiedniej parafii w Golaczewach.