Polska Rzeczpospolita Ludowa (w skrócie PRL) to oficjalna nazwa państwa polskiego w okresie od 1952 do wyborów z 4 czerwca 1989 roku. Za rzeczywisty początek PRL de facto uważa się 22 lipca 1944 – dzień ogłoszenia manifestu PKWN. Cena tego okresu nie jest jednoznaczna, ale na pewno nie można przyjąć tylko takiej oceny, jaką w ostatnim czasie serwuje nam IPN. IPN jest instytucją polityczną mającą za cel walkę z “wrogami ustroju” i wykrzywianie, zakłamywanie historii dla bieżących potrzeb propagandowych. Ocena dokonań PRL-u, jako państwa i okresu historycznego powinna być wyważona, gdyż oprócz nadużyć władzy i łamania podstawowych praw człowieka, dokonały się wtedy także pozytywne przemiany i reformy, jak np. reforma rolna ograniczająca obszarnictwo, walka z analfabetyzmem i brakiem podstawowej edukacji, skuteczna walka z przestępczością, rozwój budownictwa mieszkalnego, wielkich ośrodków miejskich i przemysłowych czy też wprowadzenie powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych. Poczyniono także pewien postęp w zakresie modernizacji stosunków państwo-Kościół. W tym czasie przemysł rozwijał się najszybciej, zwłaszcza przemysł ciężki i zbrojeniowy. Rozwój przemysłu warunkował z kolei zapewnienie obronności państwa i jego postęp cywilizacyjny. Powstawały i rozwijały się różne instytucje kulturalne, powstała duża ilość muzeów, teatrów (w tym awangardowych, studenckich, eksperymentalnych), wydawnictw i wielkich bibliotek, aż do instytucji na szczeblu lokalnym – domów kultury i sieci bibliotek obecnych nawet w małych wsiach. Do pozytywów PRL należy zaliczyć pracę dla każdego z wynagrodzeniem gwarantującym samodzielną egzystencję, powszechność wakacyjnego wypoczynku, możliwość tanich urlopów w atrakcyjnych regionach kraju nawet dla najniżej uposażonych, opiekę państwa nad osobami starszymi i samotnymi w tzw. państwowych domach rencistów, sieć niezbyt wykwintnych, ale bardzo tanich barów mlecznych. W szkołach podstawowych i średnich znajdowały się przeważnie gabinety lekarskie i stomatologiczne. Szpitale może nie były takie jak teraz , lecz były dla każdego i za darmo. W obiektywnej ocenie PRL należy brać pod uwagę także ówczesny kontekst geopolityczny i zależność decyzji aparatu władzy od Związku Radzieckiego i Moskwy, co nie dawało pełnej samodzielności polskiemu aparatowi władzy, stąd też większość światłych ludzie już dziś ocenia PRL jako najlepszy okres dla Polaków w przeciągu ostatnich czterystu lat.
Również dla Cieślina był to okres rozwoju i skoku cywilizacyjnego. Prężnie rozwijało się budownictwo mieszkaniowe (głównie w latach 70-tych XX wieku). Zdecydowana większość domów powstała właśnie w tym czasie, stąd też trudno dziś znaleźć budynek o rodowodzie sięgającym okresu międzywojennego. Realizowane były inwestycje dzięki którym rozwijała się infrastruktura kulturalna, techniczna i drogowa. W najbliższej i dalszej okolicy powstawały i rozwijały się liczne zakłady pracy [WZPG „Stomil” w Wolbromiu, OFNE w Olkuszu, HSW i „Szkłobudowa I” w Jaroszowcu, Zakłady Celulozy i Papieru oraz „Silikaty” w Kluczach, KGH „Bolesław” w Bukownie, kopalnie węgla kamiennego („Kazimierz”, „Juliusz”, „Niwka-Modrzejów”, „Czerwone Zagłębie”, „Porąbka”), czy Huta „Katowice”], które czekały na każdą parę rąk zapewniając jednocześnie przewóz pracowników. Mimo nie najlepszych tutejszych gleb rozwijało się również rolnictwo, zapewniając dodatkowy dochód osobom pracującym na roli.
Chronologicznie informacje historyczne odnoszące się do tego okresu:
– 01.05.1945 – wg danych przekazanych Starostwu Powiatowemu w Olkuszu przez sołtysa wsi ilość mieszkańców Cieślina na ten dzień wynosiła 284 osoby.
– 06.1945 – uruchomiono tartak przy młynie w Pustkach. „Młyn Wodny Władysław Majzer i S-ka Cieślin”, którego właścicielami byli Majzer Władysław i Grzegorczyk Jan, zaś zarządzającym Majzer Władysław był nieczynny od 01.06.1945 roku z powodu pęknięcia kamienia. Był to młyn napędzany kołem wodnym podsiębiernym własnego wyrobu o mocy 12 (15) KM, o zdolności przemiałowej 1.250 kg na 24 godz. Posiadał mlewniki (walce) bez marki (1 para 500/210 m⁄m) oraz kamienie francuskie o rozmiarze 100 cm.
– 18.08.1945 – na podstawie Dekretu z dnia 7 lipca 1945 r. o zmianie granic województw: śląskiego, krakowskiego, kieleckiego, białostockiego i warszawskiego (Dz.U. 1945 nr 27 poz. 167), Cieślin należący do gminy Dłużec wraz z całym powiatem olkuskim przechodzi z województwa kieleckiego do województwa krakowskiego.
– 01.12.1945 – sołtysem Cieślina był Kwiatkowski Zygmunt, natomiast podsołtysem Milka Władysław. Wcześniej sołtysem był Syguła Adam.
– 1945/46 – z „Księgi obowiązkowych dostaw na rok 1945/46. Powiat Olkusz, Gmina Dłużec, Wieś Cieślin” dowiadujemy się, że w Cieślinie w domach o kolejno następujących numerach zamieszkiwali: 1. Brąblik Helena, 3. Pielka Katarzyna, 4. Mędrek Jan, 5. Panicz Otylia, 6. Syguła Adam, 7. Siński Władysław, 8. Milka Jan, 9. Szczypara Teofil, 9. Mędrek Roman, 10. Półkoszek Józef, 11. Płonka Stanisław, 12. Płonka Stefan, 13. Polan Jan, 14. Kowalski Jan, 15. Dąbrowski Franciszek, 16. Bromek Szczepan, 17. Kowalski Władysław s. Jana, 19. Kowalski Franciszek, 20. Polak Walenty, 22. Kowalski Władysław, 23. Baran Franciszka, 24. Grzanka Jan, 26. Dąbrowski Jan, 27. Kwiatkowska Waleria, 28. Siński Wincenty, 29. Szatan Franciszek, 30. Mól Bolesław, 30. Mól Ewa, 31. Półkoszek Jan, 32. Dąbrowski Franciszek, 33. Pacia Stanisław, 34. ks. Opałacz Jan, 35. Kowalski Roman, 37. Kaszuba Tadeusz, 38. Mazur Piotr, 39. Milka Franciszek, 42. Brodziński Jan, 43. Pielka Jakób, 44. Mól Stanisław, 45. Mól Roman, 46. Panicz Teofil 47. Drabek Mieczysław, 48. Płonka Helena, 49. Kowalczyk Piotr, 50. Karolczyk Szymon, 51. Brąblik Jan, 52. Majzer Władysław, 53. Grzegorczyk Jan, 54. Banyś Antonina, 55. Pielka Bolesław, 56. Grzegorczyk Roman.
– 14.02.1946 – zgodnie z przeprowadzonym powszechnym sumarycznym spisem ludności cywilnej w Cieślinie mieszkało 257 osób oraz było 56 domów. Komisarzem Spisowym w Cieślinie była Opałacz Helena – nauczycielka Szkoły Powszechnej w Bydlinie.
– 18.03.1946 – nowym sołtysem wybrany został Mól Bolesław.
– 24.03.1947 – w wyniku kolejnych wyborów sołtysem gromady Cieślin pozostał Mól Bolesław.
– 30.09.1947 – z polecenia Wydziału Odbudowy Urzędu Wojewódzkiego Krakowskiego w miesiącach październik i listopad 1947 roku opracowana została opcja urządzenia nowej kwatery dla żołnierzy radzieckich spoczywających na cmentarzu w Cieślinie. Planowany koszt jej urządzenia oszacowano na 17.000 zł.
– 1947 – dokonano elektryfikacji wsi Cieślin.
– 1947-1950 – z „Księgi kontroli ludności (rejestr osób opuszczających gminę Dłużec) (1947-1951)” dowiadujemy się, że z Cieślina wyjechały na tzw. „zachód”, czyli uczestniczyli w akcji zasiedlania Ziem Odzyskanych następujące osoby (kolejno: nazwisko i imię – miejsce wyjazdu – data skreślenia z rejestru gminy – ilość mężczyzn / kobiet):
1. Drabek Maria – Bielawa ul. Górska nr 6, pow. Dzierżoniów – 05.08.1947 r. – (1 M / 1 K).
2. Bromblik Adam – Mościsko nr 100, gm. Nowa Wieś, pow. Dzierżoniów – 07.08.1947 r. – (1 / – ).
3. Mazur Piotr – Laski nr 8, gm. Mogilno [?], pow. Ząbkowice Śląskie – 14.10.1947 r. – (4 / 2).
4. Brodzińska Helena – Laski nr 170, gm. Fredowice [?], pow. Ząbkowice Śląskie – 14.10.1947 r. – (- / 1).
5. Dąbrowski Władysław – Laski nr 216, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Ślaskie – 15.10.1947 r. – (3 / 2).
6. Paniczek Franciszka – Czerwice nr 5, gm. Jasienica Dolna, pow. Nysa – 21.10.1947 r. (1 / 2).
7. Ochała Ewa – Czerwice nr 20, gm. Jasienica Dolna, pow. Nysa – 21.10.1947 r. – (- / 1),
8. Gawron Antonina – Laski nr 30, gm. Manfłodowice [?] , pow. Ząbkowice Śląskie – 27.10.1947 r. – (- / 1).
9. Pielka Maria – Głuchołazy ul. Sobieskiego nr 4, pow. Nysa – 26.11.1947 r. – (- / 1).
10. Stec Helena – Głuchołazy ul. Sobieskiego nr 4, pow. Nysa – 06.12.1947 r. – (- / 1).
11. Mól Ewa – Laski nr 276, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Śląskie – 09.02.1948 r. – (- / 1).
12. Mól Bronisława – Laski nr 251, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Ślaskie – 09.08.1948 r. – (- / 1).
13. Banyś Ludwik – Laski nr 30, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Ślaskie – 10.08.1948 r. – (1 / -).
14. Milka Julia – Laski nr 107, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Ślaskie – 28.09.1948 r. – (- / 1).
15. Jamrylk [Jamruk] Stanisława – Laski nr 170, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Ślaskie – 29.10.1948 r. (- / 1).
16. Brodziński Adam – Laski nr 170, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Ślaskie – 29.10.1948 r. – (1 / -).
17. Pielka Edward – Laski nr 107, gm. Mąkolno, pow. Ząbkowice Ślaskie – 29.10.1948 r. (1 / -).
18. Płonka Stefan – Zalesie, gm. Tarnówka, pow. Złotów – 24.08.1949 r. – (2 / 2).
19. Płonka Henryk – Zalesie, gm. Tarnówka, pow. Złotów – 24.08.1949 r. – (1 / -).
20. Bromek Wiesław Jan – Zabrze ul. Roswelta [?] nr 26 – 23.12.1949 r. – (1 / -).
22. Brąblik Julian Henryk – posterunek MO Woźniki Śląskie, pow. Lubliniec – 08.02.1950 r. – (1 / – ).
Część z wymienionych osób powróciła w rodzinne strony, zaś pozostali znaleźli nowe miejsce zamieszkania na Ziemiach Odzyskanych.
– 25.02.1948 – z cmentarza w Cieślinie ekshumowano 36 zwłok żołnierzy Armii Czerwonej. Podczas ekshumacji nie zidentyfikowano żadnych nazwisk, imion i stopni, brak było znaczków rozpoznawczych i innych przedmiotów. Z protokółów ekshumacyjnych możemy jedynie wyczytać: „Wzrost średni, uzębienie naturalne, stan szczątkowy”. Zwłoki złożone zostały w 9 trumnach.
– 28.02.1948 – na cmentarzu parafialnym w Olkuszu o godz. 16:00 miał miejsce uroczysty pogrzeb po zakończeniu ekshumacji żołnierzy Armii Radzieckiej z terenu powiatu olkuskiego. W miejscowościach ówczesnego powiatu olkuskiego zlokalizowano w sumie 1568 zwłok żołnierzy Armii Czerwonej, z czego na cmentarzu w Olkuszu pochowano 1102 żołnierzy w 56 grobach zbiorowych, zaś w 5 miejscowościach pozostawiono 466 zwłok.
– 20-29.10.1948 – kontrola młynów „Młyn Wodny Władysław Majzer i S-ka Cieślin” (kierowanego przez Grzegorczyka Jana) oraz „Młyn Wodny Waleria Kwiatkowska Cieślin” (współwłaścicielem i kierownikiem był Kwiatkowski Zygmunt) przeprowadzona przez kontrolera Wydziału Przemysłu i Handlu Urzędu Wojewódzkiego Krakowskiego głównie w aspekcie prawidłowości ewidencjonowania zmielonego zboża.
– 13.03.1949 – w Cieślinie założone zostało koło Związku Młodzieży Polskiej.
– 1949 – ks. Jan Opałacz nabywa nowe dzwony (św. Stanisław oraz Matka Boska Królowa Polski) dla parafii w Cieślinie.
– 01.01 1950 – na podstawie Rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z dnia 24 listopada 1949 r. Cieślin został wyłączony z gminy wiejskiej Dłużec i wszedł do utworzonej gminy wiejskiej Klucze.
– 01.08 1950 – ilość mieszkańców wsi Cieślin podawana była jako 232 osoby.
– 25.09 1952 – zgodnie z Zarządzeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie Cieślin umieszczony został wykazie miejscowości, których krajobraz zasługuje na ochronę.
– 06.10.1954 – na mocy uchwały nr 28/IV/54 WRN w Krakowie Cieślin wszedł do nowo utworzonej Gromady Kwaśniów Górny (wraz z Kwaśniowem Dolnym i Kwaśniowem Górnym).
– 1955 – w Cieślinie dokonana została radiofonizacja wsi. W tym roku radiowezły i głośniki otrzymały w powiecie olkuskim oprócz Cieślina również Otola, Rabsztyn, Minoga, Kolbark, Bydlin, Krzywopłoty, Załęże i Starczynów.
– 15.10.1958 – Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie działając na podstawie przepisów art. 53 ustawy o radach narodowych oraz uchwały Nr 731 Prezydium Rządu z dnia 10.09.1955 roku w sprawie rozwoju młynarstwa gospodarczego, zatwierdziło siatkę młynów gospodarczych dla obszaru województwa krakowskiego wydając im jednocześnie zezwolenie na prowadzenie działalności. W siatce tej znalazł się również młyn w Cieślinie należącym wówczas do Gromady Kwaśniów Górny. [(„Dziennik Urzędowy Rady Narodowej w M. Krakowie. 1958, nr 7 (15 października)”.].
– 16.03.1959 – w trakcie narady dyskusyjnej odbytej w prywatnym mieszkaniu u pana Lucjana Kowalskiego wybrano skład Komitetu Budowy Domu Ludowego w Cieślinie. W jego skład weszli: Kowalski Lucjan – prezes, Dąbrowski Julian – zastępca, Syguła Leszek – sekretarz, Kowalski Roman – skarbnik, Drabek Mieczysław, Płonka Stanisław, Barczyk Roman, Mędrek Mieczysław, Pielka Eugeniusz, Grzegorczyk Roman, Półkoszek Jan oraz Mika Jan. W skład Komisji Rewizyjnej weszli: Kwiatkowski Wacław – przewodniczący oraz Mól Bolesław i Mól Józef. Członkowie koła ZMW zadeklarowali wpłatę po 100 zł na cele na cele budowy Domu Ludowego w terminie do 30.05.1959 roku, zaś każda rodzina w Cieślinie wpłatę po 100 zł w terminie do 20.04.1959 roku oraz dostarczenie po 4 m3 kamienia pokładowego (równowartość 400 zł) do końca 1959 roku.
– 28.12.1959 – stowarzyszenie „Komitet Budowy Domu Ludowego w Cieślinie” pismem P.P.R.N. w Olkuszu z dnia 28.12.1959 roku (L. dz. W.S.W. – S 3/27/59) otrzymało zgodę na działalność.
– 01.01.1962 – po zniesieniu z dniem 31 grudnia 1961 Gromady Kwaśniów Górny (uchwała Nr 13/3/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 18 września 1961 r.), Cieślin włączono go Gromady Klucze.
– 15.04.1962 – w trakcie zebrania sprawozdawczo-wyborczego Komitetu Budowy Domu Ludowego w głosowaniu jawnych wybrano nowy jego skład. W skład komitetu weszły następujące osoby: Syguła Leszek – przewodniczący, Milka Jan – v-ce przewodniczący, Mędrek Roman – sekretarz, Kowalski Roman – skarbnik, Dąbrowski Julian, Hyla Sabina, Półkoszek Ludwik, Drabek Mieczysław, Pielka Wacław, Mól Józef, Mól Roman oraz Milka Władysław. Komisję Rewizyjną utworzyli: Mól Mieczysław – przewodniczący, Grzanka Jan i Baran Piotr. Postanowiono ukończyć prace niwelacyjne terenu oraz zwózkę kamienia po zakończeniu wiosennych prac polowych oraz podjęto uchwałę o wpłacie 500 zł od numeru domu na dobro komitetu do końca 1964 roku.
– 30.06.1962 – z gromady Klucze wyłączono wieś Cieślin włączając ją do Gromady Jaroszowiec (Uchwała Nr 9/2/62 Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 3 maja 1962 r.).
– 1962 – Cieślin zajął I miejsce w Międzywiejskim Konkursie Higienizacji Wsi. Otrzymana nagroda w wysokości 50 000 zł została w całości przeznaczona na zakup materiałów budowlanych na budowę Domu Ludowego.
– 1962 – w Cieślinie zamieszkiwało 260 osób.
– 27.05.1964 – Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Olkuszu, Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury, wydało pozwolenie na budowę Domu Ludowego w Cieślinie (znak. L.BUA /II/64/40/64/BPIS).
– 12.10.1969 – oddanie do użytku Domu Ludowego (obecnie Wiejskiego Domu Kultury, zwanego potocznie „Ludowcem”), wybudowanego w ramach czynu społecznego. Na jego budowę mieszkańcy Cieślina przeznaczyli w sumie ponad 110 tyś . zł własnych środków pieniężnych, zaś drugie 110 tyś. zł, jakie zasiliło fundusz budowy, było nagrodami za zajęcie przez wieś Cieślin czołowych miejsc w międzywiejskich konkursach czystości. Głównym inicjatorem i przewodniczącym tej oraz kolejnych inicjatyw społecznych był jej przewodniczący p. Syguła Leszek. Oprócz niego w skład komitetu budowy, w czasie oddania budynku do użytku, wchodzili: Dąbrowski Julian, Mól Józef, Półkoszek Ludwik, Milka Jan, Milka Władysław, Kowalski Roman oraz Kwiatkowski Zygmunt.
– 1969 – wieś Cieślin zamieszkiwało 275 osób.
– 23.01.1971 – ukończenie telefonizacji wsi realizowanej w czynie społecznym w latach 1970-1971. Za pomocą wybudowanej sieci telefonicznej realizowane była łączność poprzez centralę ręczną na poczcie w Bydlinie.
– 1971-1974 – wybudowano w ramach czynu społecznego realizowanego etapowo, lokalne połączenie drogowe relacji Bydlin – Cieślin – Kwaśniów Dolny i Kwaśniów Górny.
– 01.01.1973 – po kolejnej reformie gminnej Cieślin wszedł do reaktywowanej gminy Klucze (Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 r.).
– 10.02.1973 – zgodnie z Uchwałą Nr XVII/90/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29.09.1972 r. Cieślin umieszczony został w „Wykazie miast i wsi wyłączonych z regionów intensywnego rozwoju rolnictwa w województwie krakowskim”.
– 01.06.1975 – po wprowadzeniu reformy zmieniającej podział administracyjny Polski, wraz z którą porzucono trójstopniowy podział administracyjny kraju i zastąpiono go nowym, dwustopniowym podziałem, Cieślin wraz z innymi miejscowościami z terenu gminy Klucze wszedł w skład województwa katowickiego [Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz. U. 1975 nr 16 poz.91)].
– 17.10.1976 – przekazanie do eksploatacji sieci wodociągowej, zbudowanej w czynie społecznym w latach 1974-1976, w oparciu o ujęcie wody z własnego odwiertu geologicznego.
– 14.12.1980 – oddanie do użytku gazociągu zaopatrującego w gaz gospodarstwa domowe w Cieślinie. Gazyfikacja wsi prowadzona była w ramach czynu społecznego realizowanego dla zespołu wsi Cieślin, Bydlin, Kolbark oraz Krzywopłoty, przy czym mieszkańcy Cieślina otrzymali jako pierwsi ziemny gaz przewodowy.
– 1982 – uruchomienie komunikacji autobusowej realizowanej przez Państwową Komunikację Samochodową (PKS) w Olkuszu. Przedsiębiorstwo upadło w 2007 r.
– 1983 – uruchomienie komunikacji autobusowej Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego (WPK) w Katowicach – Zakład Komunikacyjny nr 8 w Sosnowcu. Obecnie jego zadania przejął Związek Komunalny Gmin „Komunikacja Międzygminna” w Olkuszu (ZKG „KM”).
– 21.07.1989 – ukończenie budowy oraz przekazanie do użytku pawilonu handlowego dla potrzeb sklepu spożywczego realizowanej w ramach czynu społecznego.