Pierwsze formy ubezpieczeń od wypadków i organizowania pomocy wzajemnej pojawiły się na ziemiach polskich już u schyłku średniowiecza na Górnym Śląsku. Pierwsze ubezpieczenia na większą skalę rozpoczęły się w XVI i XVII wieku. Ubezpieczenia te były zawierane jako „porządki ogniowe”, a ich warunki ustalały regionalne władze miast na wypadek wypadków ogniowych. Swoje istnienie rozpoczęły wtedy Kasy Ogniowe, obejmująca swoim działaniem nie tylko miasto, ale i okoliczne wsie. Jednak dopiero podpisanie w dniu 21.04.1803 roku przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III Ustawy powołującej Towarzystwo Ogniowe dla Miast w Prusach Południowych uważane jest za historyczny początek polskich zakładów ubezpieczeniowych. Rok później kolejny dekret pruskiego króla powołał do życia Towarzystwo Ogniowe dla Wsi w Prusach Południowych. Oba zakłady obejmowały zasięgiem swojego działania znaczny obszar ziem polskich z Warszawą i Poznaniem. Były to ubezpieczenia publiczne i wzajemne. Asekuracja budynków w miastach była, z nielicznymi wyjątkami, przymusowa. Na wsi nie było obowiązku ubezpieczania budynków. Oba towarzystwa działały krótko, gdyż po klęsce Prus w wojnie z napoleońską Francją trzy lata później, w latach 1806-1807 zostały zlikwidowane. Jednak w utworzonym wówczas Księstwie Warszawskim w dniu 04.06.1807 roku zorganizowano nowe Towarzystwo Ogniowe dla Miast i Wsi z Dyrekcją w Warszawie jako organem wykonawczym. Działało ono na nieco odmiennych zasadach niż zakłady ubezpieczeniowe w czasach pruskich: zróżnicowano stawki za ubezpieczenia budynków miejskich i objęto obowiązkowym ubezpieczeniem wsie narodowe i królewskie. O asekuracji budynków we wsiach prywatnych nadal mogli decydować właściciele ziemscy. Po upadku Napoleona Bonaparte i zniknięciu Księstwa Warszawskiego zmieniona została organizacja ubezpieczenia. Wprowadzono w dniu 09.07.1816 roku nowe Ogólne Towarzystwo Ogniowe dla Miast. W 1833 roku w Królestwie Polskim zostało ono przekształcone na Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia Nieruchomości. Wraz ze zmianami w nazwie rozpoczęto ubezpieczać maszyny rolnicze, zboża, zwierzęta gospodarskie i urządzenia fabryczne. W 1843 roku w drodze reorganizacji Towarzystwa Ogniowego powstała Dyrekcja Ubezpieczeń, która rozszerzyła zakres działalności ubezpieczeniowej. W myśl statutu Dyrekcja Ubezpieczeń w Królestwie Polskim ubezpieczała od ognia, gradobicia, powodzi, strat przy spławie wodą, pomoru na bydło itp. Swoją działalność prowadziła ona do 1870 roku.
W Cieślinie z udokumentowanymi przypadkami ubezpieczeń spotykamy się już w 1825 roku, gdy ówczesny właściciel Konstanty Leon Wolicki przy szacowaniu dóbr Kwaśniowa przedstawił detaksację budynków do towarzystwa ogniowego oszacowanych i później wystawionych. Nie znamy jednak szczegółów tego ubezpieczenia. Po powstaniu Dyrekcji Ubezpieczeń w Warszawie właściciel Cieślina Franciszek Gostkowski w dniu 03/15.08.1847 roku przedstawia wykaz zabudowań do ubezpieczenia. Wykaz sporządzony na gruncie wsi Cieślin przez Napoleona Sapalskiego, zgodnie z oświadczeniem dziedzica zawiera “… wszystkie Budowle na gruncie wsi Cieślina znajdujące się …”. Poniżej przedstawiono zawartość wszystkich wykazów z lat 1847-1866, co powala nam zapoznać się z istniejącymi wówczas budowlami oraz ze zmianami zachodzącymi w budowlach dworskich, włościańskich i kolonialnych.
| Nr. | Imię i nazwisko właściciela/posiadacza zabudowań | Rodzaj zabudowania | Wymiary zabudowania [w łokciach] |
Uwagi |
| 03/15.08.1847 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 1. | W. Franciszek Gostkowski |
Na Kiermasówce – Karczma z drzewa pod słomą | 22½x17¼x5¼ | stan dość dobry |
| 2. | We wsi Cieślinie – Kaplica czyli kościółek św. Stanisława z drzewa pod gontem | 26x13x8¼ | stan jeszcze średni | |
| 6. | Chałupa przy pile | stan zły – nie przyjęta | ||
| 6a. | Tartak z drzewa pod gontem | 29×9½x4½ | stan dość dobry, oszacowany z całą maszynerią | |
| 7. | Fabryczny dom murowany pod gontem | 97½x24½x14½ | taxa szczegółowa oddzielna | |
| 13. | Folwark | stan zły bez wartości | ||
| 13a. | Owczarnia z ziemi ubijanej pod gontem | 32½x16¼x5½ | stan średni, oszacowany w ¾ wartości | |
| 13b. | Stodoła z drzewa pod słomą | 18¼x12½x4¼ | stan średni, oszacowany w ¾ wartości | |
| 13c. | Stodoła z filarami murowanymi, pod gontem i słomą | 14x14x6 | stan średni, oszacowany w ¾ wartości | |
| 18. | Dom mieszkalny dla fabrykantów z ziemi ubijanej pod gontem | 154×26½x9¾ | taxa oddzielna dołączona | |
| 19. | Na Srokawce – Dom dla gajowego z drzewa pod słomą | 22½x6x3½ | stan jeszcze średni, komin sztagowy | |
| 19a. | Stodoła z drzewa pod słomą | 12½x7½x3¼ | nowa | |
| 20. | Na Psiej Górce – Dom z drzewa pod gontem dla leśnego, dawna karczma | 20×12¾x4¾ | stan jeszcze średni, komin murowany | |
| 20a. | Stajnia z drzewa, filary murowane pod słomą | 33½x4¼x4½ | stan średni | |
| ZABUDOWANIA WŁOŚCIAŃSKIE | ||||
| 3. | Bonawentura Wróblewski – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod gontem i deskami | 10¾x10x4½ | stan jeszcze dobry, komin murowany |
| 3a. | Stodoła z drzewa pod słomą | 17¾x8x4 | stan średni | |
| 4. | Józef Karolczyk – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod słomą | 16×9½x4 | połowa rozwalona – nie przyjęta do ubezpieczenia, druga połowa w stanie złym |
| 4a. | Stodoła z drzewa pod słoma | 12x8x3 | zła, do użytku zdatna | |
| 5. | Antoni Dąbrowski – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod słomą | 25½x8½x4¼ | zły, do użytku zdatny, komin sztagowy |
| 5a. | Stodoła z drzewa pod słoma | 11½x9x3¼ | średnia | |
| 6./7. | obydwie złe, małej wartości | |||
| 8. | plac pusty po Klimasiewiczu i Brombliku | |||
| 9. | Bonawentura Mysor – sołtys | Chałupa z drzewa pod gontem | 35¼x8¼x4¼ | nowe, komin murowany |
| 9a. | Stodoła z drzewa pod słomą | mała wartość | ||
| 10. | Pustka | plac pusty po zm. Karolczyku | ||
| 11. | Piotr Bromblik – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod gontem i słomą | 28x10x4 | zła, do użytku zdatna, chata kurna |
| 12. | Jakób Polak – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod gontem | 23½x9¼x4¼ | zła, do użytku zdatna, chata kurna |
| 12a. | Stodoła z drzewa pod słomą | 22½x8x3¾ | zła, do użytku zdatna | |
| 13. | Budowla dworska | |||
| 14. | Szczepan Grzegorczyk – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod gontem | 20¾x10x4 | komin murowany, dobra, nowe |
| 14a. | Chlew z drzewa pod słomą | 9½x8x4 | średni | |
| 14b. | Stodoła z drzewa pod słomą | 24×10½x3½ | stan średni | |
| 15. | Kazimierz Grzegorczyk – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod słomą | 26¼x9½x4¼ | zła, do użytku zdatna, komin murowany |
| 15a. | Stajenka murowana pod gontem | 10½x6¼x3¾ | dobry, mury w ¼ wartości | |
| 16. | Szczepan Grzyb | Chałupa z drzewa pod słomą i gontem | 37×8¾x4¾ | zła, do użytku jeszcze zdatna, chata kurna |
| 16a. | Wozownia z drzewa pod słomą | 17×6¼x4 | stan średni | |
| 16b. | Stodoła z drzewa pod słomą | 22¼x11x3¾ | dość dobra | |
| 17. | Wawrzyniec Gieszczyk – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa | rozebrana | |
| 17a. | Chlew | mała wartość | ||
| 17b. | Stodoła | rozebrana | ||
| 02/14.01.1849 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 1. | W. Traugott Knaut | Na Kiermasówce – Karczma z drzewa pod gontem i słomą | 21½x14½x4 | komin murowany, nowa |
| 1a. | Stajnia zajezdna z drzewa pod gontem i słomą | 21½x10½x4 | nowa, po pogorzeli wystawione | |
| 02/14.01.1849 r. – zgłoszenie do wykreślenia |
||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 1. | W. Traugott Knaut | Na Kiermasówce – Karczma z drzewa pod słomą | 22½x17¼x5¼ | spalona dnia 10/22 kwietnia 1848 r. |
| 18/30.09.1849 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 7. | W. Traugott Knaut | Fryszerka do kucia żelaza drewniana pod tarcicami | 22×18¼x6¾ | szacunek szczegółowy oddzielny |
| 7a. | Szopa na węgle przy fryszerce z drzewa pod tarcicami | 19¾x14½x4¾ | nowo wystawiona | |
| 7b. | Dom dla hutnika z drzewa pod gontem | 19×9½x4 | nowy z kominem murowanym otynkowanym | |
| 13. | Dom folwarczny z drzewa pod gontem | 22×14½x4½ | nowy z kominem murowanym otynkowanym | |
| 18/30.09.1849 r. – zgłoszenie do wykreślenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 7. | W. Traugott Knaut | Dom fabryczny murowany pod gontem | 97½x24½x14½ | |
| 18/30.03.1850 r. – zgłoszenie do wykreślenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 6a. | Tartak z drzewa pod gontem | 29×9½x4½ | z powodu starości niezdatne do użytku | |
| 13b. | Stodoła z drzewa pod słomą | 18¼x12½x4¼ | z powodu starości niezdatne do użytku | |
| 20a. | Stajnia z drzewa, filary murowane pod słomą | 33½x4¼x4½ | z powodu starości niezdatne do użytku | |
| ZABUDOWANIA WŁOŚCIAŃSKIE | ||||
| 3. | Bonawentura Wróblewski – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod gontem i słomą | 10¾x10x4½ | z powodu starości niezdatne do zamieszkania |
| 11. | Piotr Bromblik – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod gontem i słomą | 28x10x4 | z powodu starości niezdatne do zamieszkania |
| 16. | Szczepan Grzyb – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod słomą i gontem | 37×8¾x4¾ | z powodu starości niezdatne do zamieszkania |
| 01/13.11.1850 r. – zgłoszenie do wykreślenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 18. | W. Traugott Knaut | Dom mieszkalny dla fabrykantów z ziemi ubijanej pod gontem | 154×26½x9¾ | uległo z poświadczeniem |
| 31.08/12.09.1853 r. – zgłoszenie do wykreślenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 7. | W. Traugott Knaut | Fryszerka do kucia żelaza drewniana pod tarcicami | 22×18¼x6¾ | z powodu, że od lat dwóch czynną być przestała i w miejsce jej piec żelazny wystawiony zostanie |
| 7a. | Szopa na węgle przy fryszerce pod tarcicami | 19¾x14½x4¾ | nowo wystawiona szopa do wykreślenia | |
| 01/13.10.1853 r. – zgłoszenie do wykreślenia | ||||
| ZABUDOWANIA WŁOŚCIAŃSKIE | ||||
| 15. | Kazimierz Grzegorczyk – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod słomą | 26¼x9½x4¼ | rozebrana |
| 16a. | Szczepan Grzyb – gospodarz pańszczyźniany | Wozownia z drzewa pod słomą | 17×6¼x4 | rozebrana |
| 24.11/06.12.1853 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 20. | W. Traugott Knaut | Na Psiej Górce – Dom leśnego z drzewa pod gontem, dawna karczma | 20×12¾x4¾ | stan prawie zły, komin murowany |
| ZABUDOWANIA WŁOŚCIAŃSKIE | ||||
| 9. | Bonawentura Myszor | Chałupa z drzewa pod gontem | 25¾x8¼x4¼ | stan średni, komin murowany |
| 14. | Szczepan Grzegorczyk | Chałupa z drzewa pod gontem | 20¾x10x4 | stan średni, komin murowany |
| 24.11/06.12.1853 r. – zgłoszenie do wykreślenia (z powodu nowego przeszacowania) |
||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 20. | W. Franciszek Gostkowski |
Na Psiej Górce – Dom z drzewa pod gontem, dla leśnego, dawna karczma | 20×12¾x4¾ | jeszcze średni – komin murowany |
| ZABUDOWANIA WŁOŚCIAŃSKIE | ||||
| 9. | Bonawentura Myszor – sołtys | Chałupa z drzewa pod gontem | 25¾x8¼x4¼ | nowa, komin murowany |
| 14. | Szczepan Grzegorczyk – gospodarz pańszczyźniany | Chałupa z drzewa pod gontem | 20¾x10x4 | komin murowany, dobra, nowa |
| 07/19.03.1857 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 6a. | W. Traugott Knaut | Tartak z drzewa na słupach pod gontem o 2-ch piłach jednym kołem wodnym poruszanym | 30×9½x4 | stan dobry, oszacowany z całą maszynerią |
| 13b. | Stodoła z drzewa gontem kryta, ściany okrajkami obite, łącznie z wozownią | 61x18x4½ | stan dobry | |
| 07/19.03.1857 r. – zgłoszenie do wykreślenia | ||||
| ZABUDOWANIA DWORSKIE | ||||
| 20. | W. Traugott Knaut | Na Psiej Górce – Dom z drzewa pod gontem, dla leśnego, dawna karczma | 20×12¾x4¾ | jeszcze średni, komin murowany |
| ZABUDOWANIA WŁOŚCIAŃSKIE | ||||
| 16a. | Szczepan Grzyb | Wozownia z drzewa pod słomą | 17×6¼x4 | stan średni |
| 06/18.06.1863 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA PRYWATNE – BUDOWLE KOLONIALNE | ||||
| 6. | WW. Fritz Liebrecht i Bernhard Julinsburg | Tartak z desek na słupy z maszynerią poruszaną wodą o parterze i piętrze pod gontem | 55¾x13½x8 | taxa szczegółowa dołączona |
| 7. | Dom dla Inspektora tartaku z drzewa kostkowego o parterze pod gontem | 21¾x14x4½ | stan nowy, komin murowany, z pułapem i z podłogą | |
| 8. | Pustkowie Stoki | Dom z bali 3″ w słupy o parterze w pół ze stajnią pod gontem | 32x11x4½ | stan nowy, komin murowany, pułap wszędzie, podłoga tylko w stancji |
| 10/22.12.1864 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA PRYWATNE (PRZY TARTAKU PAROWYM KOLONISTY) | ||||
| 20. | WW. Fritz Liebrecht i Bernhard Julinsburg | Dom na kotły parowe z mieszkaniem z drzewa pod gontem | 38½x13½x5½ (11¼x5x3½) | szacunek szczegółowy oddzielny |
| 17/29.05.1865 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA PRYWATNE – BUDOWLE KOLONIALNE | ||||
| 6. | WW. Fritz Liebrecht i Bernhard Julinsburg | Tartak mechaniczny z machiną parową z drzewa pod gontem | 55¾x13½x8 | szacunek szczegółowy i dowody kupna i ustawienia machin |
| 17/29.05.1865 r. – zgłoszenie do wykreślenia | ||||
| ZABUDOWANIA PRYWATNE – BUDOWLE KOLONIALNE | ||||
| 6. | WW. Fritz Liebrecht i Bernhard Julinsburg | Tartak z drzewa w słupy z maszynerią poruszaną wodą o parterze i piętrze pod gontem | 55¾x13½x8 | z powodu przeszacowania |
| 18/30.05.1866 r. – zgłoszenie do ubezpieczenia | ||||
| ZABUDOWANIA WŁOŚCIAŃSKIE | ||||
| 21. | Bonawentura Dybek | Chałupa z drzewa pod słomą i gontem | 9½x8x4 | stan nowy, komin murowany |
| 22. | Paweł Wencel | Chałupa z drzewa pod słomą i gontem | 17×8½x3½ | stan nowy, komin murowany |
| 23. | Walenty Polak | Chałupa z drzewa pod słomą i gontem | 15½x8x3¾ | stan nowy, komin murowany |
| 24. | Domin Chadyk i Jan Banyś | Chałupa z drzewa pod słomą i gontem | 37½x8x3½ | stan nowy, komin murowany |
| 25. | Franciszek Półkoszek | Dom na podmurowaniu z drzewa pod słomą i gontem | 23½x9x5 | stan nowy, komin murowany |
| 26. | Tomasz Mędrek | Dom na podmurowaniu z drzewa pod słomą i gontem | 24x9x4 | stan nowy, komin murowany |
| 26a. | Stodoła z drzewa pod słomą i gontem | 16½x7½x3¾ | stan nowy | |